پوسیدگی دندان چیست

پوسیدگی (یا به زبان عامیانه کرم خوردگی دندان) نتیجه تخریب بافت های سخت دندان بدنبال فعالیت میکروب های دهان است. این بیماری به همراه بیماری لثه دو عامل عمده بیماری های حفره دهان هستند. شایع ترین باکتری عامل پوسیدگی “استرپتوکوک موتانس” نام دارد.

این باکتری به طور طبیعی در دهان اغلب افراد در مجاورت دندان ها وجود دارد و می تواند ترکیبات قندی باقیمانده در حفره دهان را تجزیه کرده و تولید اسید نماید. اسید ایجاد شده در طول زمان باعث حل شدن و تخریب بافت سخت دندان می شود. قسمت عمده بافت دندان (مینا و عاج) از مواد معدنی و ترکیبات کلسیم و فسفر تشکیل شده که در برابر اسید آسیب پذیرند. هرچه زمان قرارگیری بافت سخت دندان در برابر اسید بیشتر باشد تخریب آن نیز شدیدتر خواهد بود.با حل شدن این قسمت ها توسط اسید در سطح دندان حفره پوسیدگی شکل می گیرد که به تدریج بزرگ تر و عمیق تر خواهد شد. تشکیل حفره پوسیدگی یک فرآیند برگشت ناپذیر است یعنی بدن نمی تواند بخودی خود مانع پیشرفت آن شده یا حفره را ترمیم نماید. بزرگ شدن حفره پوسیدگی ساختمان دندان را تضعیف کرده و آن را مستعد شکستن می کند.همچنین پوسیدگی های عمیق و پیشرفته با آسیب زدن به بافت عصبی موجود در مرکز دندان منجر به دندان درد و در نهایت عفونت ریشه دندان و آبسه خواهند شد.

 

۴ عامل ایجاد پوسیدگی دندانی

 

• باکتری های پوسیدگی زا
• مواد قندی یا نشاسته ای در حفره دهان
• بافت دندان آسیب پذیر 
• زمان
   

 

 

علایم پوسیدگی دندان و روش های تشخیص

وقتی پوسیدگی در مراحل بسیار اولیه است و تنها لایه های سطحی مینا را درگیر کرده و حفره ای ایجاد نکرده است، در صورت حذف عوامل ایجاد کننده پوسیدگی، می توان روند آنرا متوقف و تا حدی معکوس نمود.

با توجه به ماهیت عفونی این پوسیدگی، امکان انتقال باکتری های پوسیدگی زا از دندان پوسیده به دندان های سالم مجاور وجود دارد و به این ترتیب در صورت عدم درمان دندان های پوسیده، نه تنها موجب تخریب آن می گردد بلکه دندان های سالم نیز در خطر پوسیدگی قرار می گیرند.

پوسیدگی در مراحل اولیه بدون درد و ناراحتی است. تنها معاینه دقیق بالینی و کاربرد رادیوگرافی دندانپزشکی می تواند آن را نمایان سازد. با پیشرفت پوسیدگی، به تدریج دندان درگیر دچار حساسیت به سرما و گرما می شود. بیمار به دنبال نوشیدن مایعات گرم و بویژه سرد و نیز مصرف مواد قندی دچار درد دندان خواهد شد.در مراحل پیشرفته تر با درگیر شدن بافت عصبی دندان، درد های شدید به سراغ بیمار خواهد آمد. در نهایت با گسترش باکتری ها به ریشه دندان عفونت ریشه و آبسه دندانی ایجاد می شود.

 

 

محل های مختلف پوسیدگی دندان

هر بخشی از بافت دندان که در معرض عوامل پوسیدگی زا قرار بگیرد، می تواند پوسیده شود.شیار های عمیق سطوح دندان ها ممکن است به صورت پناهگاه و مأمنی برای باکتری ها درآیند. برس های مسواک به عمق این شیارها نمی رسند و نمی توانند آنها را به خوبی تمیز نمایند. سطوح بین دندانی نیز با مسواک تمیز نمی شوند و تنها راه حذف باکتری از روی آنها کاربرد نخ دندان است.

علاوه بر این، تشخیص پوسیدگی در این سطوح مشکل بوده و نیازمند تهیه عکس رادیوگرافی است.این مسأله می تواند تشخیص دیرهنگام اغلب پوسیدگی های بین دندانی را توجیه کند.ریشه دندان تا زمانی که درون استخوان و لثه بوده و در معرض محیط دهان قرار نگرفته است، پوسیده نمی شود. ولی تحلیل لثه بویژه در سالمندان، ریشه را عریان کرده و آن را مستعد پوسیدگی می کند.

 

 

ناحیه دیگری که می تواند درگیر پوسیدگی شود تاج دندان در مجاور لثه است. این محل با مسواک به خوبی تمیز نمی گردد و معمولا باکتری ها در سطح آن باقی می مانند. افرادی که معتاد به مواد مخدر هستند یا به افراط نوشیدنی های الکلی مصرف می کنند دچار الگوی پوسیدگی در این ناحیه می گردند.

بیمارانی که تحت درمان ارتودنسی ثابت هستند به علت افزایش گیر غذایی در اطراف دستگاه ارتودنسی (براکت ها) و نیز سخت تر شدن رعایت بهداشت دهان ممکن است در خطر بالاتری برای اسیب به دندانها بویژه مجاور براکت ارتودنسی باشند.

معمولا متخصص ارتودنسی با تجویز انواع متنوع مسواک، نخ دندان ودهانشویه های فلورایده و کنترل ماهیانه بیمار، این مشکل را کنترل می کند. هرچند موفقیت آن کاملا وابسته به همکاری بیمار ارتودنسی است.

 

گروه هایی با خطر بالاتر پوسیدگی دندان

افرادی که بهداشت دهان و دندان ضعیفی دارند.
افرادی که دخانیات یا نوشیدنی های الکلی به مقدار زیاد مصرف می کنند.
افراد سالخورده یا کودکانی که توانایی جسمی کافی برای مسواک زدن ندارند.
افرادی که از نظر اجتماعی- اقتصادی ضعیف و فقیر هستند.
افراد مبتلا به بیماری قند یا سایر بیماری های کاهنده میزان بزاق دهان.
افرادی که تحت پرتودرمانی (رادیوتراپی) هستند یا به علت مصرف دارو دچار خشکی دهان شده اند.
نوزادان و کودکان شیرخوار که شب ها با وجود شیشه شیر یا آب قند در دهان به خواب می روند.
افرادی که تغذیه نامناسب و رژیم غذایی سرشار از مواد قندی و نوشابه های گازدار دارند.
افرادی که فلوراید کافی را از طریق آب آشامیدنی و محصولات فلورایده دریافت نمی کنند.

 

متخصص ارتودنسی در کرج